Judoka Nikiforov start eerste EK als zwaargewicht: 'Voortdurend diëten maakte me nerveus'

Sinds woensdag vindt in Montenegro het Europees kampioenschap judo plaats. De eerste grote krachtmeting voor Toma Nikiforov (32) uit Schaarbeek is zaterdag. Hij zit pas sinds dit jaar in een gewichtsklasse hoger dan voorheen.

“Toma is nooit gepusht in sport. Dat werkt averechts, wist zijn vader goed.” Trainer Alain De Greef kent Nikiforov al sinds zijn geboorte, hij is zijn peetoom. Vader Nikolay Nikiforov, gewezen judoka, sloot zich na zijn vertrek uit Bulgarije in 1991 aan bij Judo Royal Crossing Club in Schaarbeek. Zijn vrouw volgde en het koppel kreeg twee zonen, Toma en Dylan. Ze werden ingeschreven in De Greefs club. “Toma volgde ook zwemles, tennis en zelfs theater,” weet de trainer nog. “Een multitalent, maar vooral een doorzetter. Een vechter.”

De keuze voor het judo dankt Nikiforov aan zijn zwemleraar, die hem aanraadde te specialiseren in één vak. “Tennis was te duur en zwemmen vond ik eentonig. Bij judo vecht je niet tegen de klok, maar tegen een ander persoon,” vertelt Nikiforov daar zelf over. “Ik hou van die variatie en het menselijke contact. En de judoclub was vlak bij huis.”

Vijftien jaar later is Toma Nikiforov nationaal bekend. Na zijn middelbare school kreeg hij een contract bij de Franstalige sportliga Adeps, in zijn legerstage kreeg hij de bijnaam kalasjnikiforov. Nog altijd is hij daar eliteatleet. Hij won brons op het wereldkampioenschap van 2015 en twee keer goud in Europa de jaren nadien. Een Olympische medaille nog niet: in Rio, Tokio en Parijs raakte Nikiforov nooit voorbij de voorrondes.

“Natuurlijk was ik teleurgesteld na Parijs,” zegt hij over de laatste Spelen, waar hij na één kamp naar huis moest. “Ik dacht aan stoppen, maar de Belgische en Bulgaarse ploeg bleven me vragen voor grote toernooien. Lang stilzitten is niets voor mij.”

Nikiforov nam wel rust met zijn familie, de rode draad door zijn leven. In tatoeages eert hij hen als trouwste supporters en afgelopen najaar werd hij voor een tweede keer papa. “Ik haal de medailles binnen, maar eigenlijk zijn die voor mijn vrouw. Zij houdt alles draaiende,” vertelt Nikiforov, die de helft van het jaar in het buitenland traint. “Mijn tijd thuis spendeer ik voor tachtig procent met mijn gezin.” Daarbuiten gaat hij weleens pokeren “om zijn geduld te trainen” of springt hij binnen bij zijn oude club. “Maar ik ben geen vijfentwintig meer. Opwarmen duurt langer dan vroeger en ik haat het eindeloze stretchen.”

Om blessurekansen te beperken besloot Nikiforov na de ontgoocheling van Parijs voortaan in een gewichtsklasse hoger te vechten. “Het voortdurende diëten maakte me nerveus en geïsoleerd. Ik zei verjaardagen en barbecues met vrienden af omdat één glas cola al te veel kon zijn,” vertelt hij. Sinds januari vecht hij alleen nog met tegenstanders boven de honderd kilo.

“Niet simpel, sommigen wegen tot wel 160 kilogram. Spierkracht is heel belangrijk,” zegt trainer De Greef. “Toma's voordeel is dat hij lang in tegen lagere gewichten heeft gevochten. Daar leer je explosief te zijn. Hij beheerst het tactische spel uitstekend.”

Nikiforov schommelt nu rond de 115 kilogram en mikt in Montenegro op een medaille. In juni volgt zijn eerste WK als zwaargewicht. Intussen wacht al een nieuwe Brusselaar op de tatami: Yves Ndao uit Ukkel. Het 23-jarige zwaargewicht staat vijftig plaatsen onder Nikiforov in de wereldranking.

“Ze zijn aan elkaar gewaagd,” zegt De Greef. In theorie komen ze elkaar dit EK niet tegen in de voorrondes. Zaterdag moeten ze daar eerst opboksen tegen Russische, Franse en Duitse topfavorieten. Zondag vechten ze samen voor de Belgische ploeg. Nikiforov: “Yves en ik komen uitstekend overeen. Met de juiste teamspirit is alles mogelijk.”