Yvan Verougstraete (Les Engagés): 'Geen regering is vele malen erger dan één met N-VA'

Yvan Verougstraete ruilde in 2021 de bedrijfswereld voor de politiek. De voormalige captain of industry werd in een recordtijd voorzitter van zijn partij, Les Engagés. Hij maakt zich serieuze zorgen over de financiële toestand van het gewest. “Eind dit jaar is het geld op,” zegt hij. Maar voor een centrumlinkse regering in Brussel, zonder MR, bedankt hij feestelijk.

"Op een bepaald moment dacht ik: het heeft geen enkele zin om steeds rijker te worden,” zo zei hij een tijd geleden aan een krant. “Dat brengt geen geluk. Opkomen voor een meer rechtvaardige wereld, dát is wat ik wil doen.”

Dus nam Yvan Verougstraete, ooit manager van het jaar, in 2021 afscheid van het succesvolle bedrijfsleven – hij richtte onder andere Medi-Market op – om zich in de politiek te smijten. Hij sloot zich aan bij Les Engagés, de partij waarvoor hij in een ver verleden nog gemeenteraadslid was. Het werd een rollercoaster, zegt hij. Vandaag is de Brusselaar voorzitter van die partij, in opvolging van federaal minister Maxime Prévot, én Europarlementslid.

Hij vertelt op het hoofdkwartier van Les Engagés niet ver van de Wetstraat, vol vuur over de energiezekerheid, zijn stokpaardje. Het is voor hem, behalve het klimaat, een van de grootste uitdagingen van deze tijd. “China heeft al lang begrepen dat er een moment komt van energieschaarste. Rustig, maar doordacht bereidt het land zich op die situatie voor. Ook voor Europa wordt dat een uitdaging. Wat in Spanje is gebeurd, die black-out, dat kan ook hier gebeuren. Het heeft zelfs in België niet veel gescheeld of het licht ging uit.”

Met zijn energieverhaal kan hij in het Europees Parlement terecht, maar in eigen land moet hij intussen ook een partij leiden – Verougstraete heeft een tjokvolle agenda. Toch ziet hij de voordelen in van de combinatie van beide mandaten. “Als je Europees Parlementslid bent én voorzitter van een landelijke partij, dan heb je een streepje voor. Je kan meer invloed uitoefenen. Veel beslissingen in Europa worden immers nog altijd op niveau van de Raad (van de EU-ministers, red.) genomen.”

Laten we het over de regeringsvorming hebben. Op het Irisfeest in het Brussels parlement riep ontslagnemend minister-president Rudi Vervoort (PS) op tot kalmte. Hij leek wel te zeggen dat het allemaal meevalt. U was daar ook. Wat dacht u?

Yvan Verougstraete: Je moet geen genie zijn om te zien dat de cijfers desastreus zijn. Het beeld van Brussel dat we gedurende vijfendertig jaar hebben opgebouwd krijgt harde klappen. We kunnen niet zeggen dat dat niet gevaarlijk is.

Vervoort heeft misschien gelijk dat we nog geld in kas hebben tot het einde van het jaar, maar dat wil ook zeggen dat we daarna geen geld meer hebben. We zullen alles hebben opgebruikt. En de schuldenberg zal alleen maar groter zijn. Dus ja, de situatie is catastrofaal, en dat is geen grap.

Bij de Brusselaars is het nog niet helemaal doorgedrongen wat er op ons afkomt, welke maatregelen nodig zullen zijn om het Gewest weer op de rails te krijgen. We hebben te lang een beleid gekend waar geen maat op stond, waarin alles mogelijk was. Dat is voorbij. We moeten nu keuzes maken. We moeten meer doen, met minder middelen. En om hierin te slagen is sterk leiderschap nodig.

U hebt daar onvoldoende partners voor. PS-voorzitter Ahmed Laaouej zegt dat hij geen besparingsregering wil. De Arizona-­maatregelen doen de Brusselaars al genoeg pijn, zegt hij.

Verougstraete: Ik heb met Laaouej verschillende keren gediscussieerd. Hij komt me voor als iemand die zich bewust lijkt van de zeer moeilijke begrotingssituatie, en die bereid is om doortastende hervormingen door te voeren om zo het failliet van Brussel te vermijden.

Waarom lukt het vandaag niet om een regering te vormen? Dat is sinds 1989 nooit een probleem geweest.

Verougstraete: Er was in het verleden een sterke as van PS en Open VLD, met Rudi Vervoort en Guy Vanhengel als boegbeelden. Dat is verleden tijd. Los daarvan, een regering vormen in Brussel blijft altijd moeilijk. Je moet een akkoord vinden tussen zes, zeven partijen. Dat betekent dat iedereen veel water in de wijn moet doen.

Daarom geloof ik in de demarche van de MR, om met een inhoudelijk project te komen, en hierrond een meerderheid te bouwen. Met natuurlijk de achterliggende vraag of de talrijke veto's en persoonlijke uithalen intussen niet te veel schade hebben aangericht. Maar we moeten dat wel proberen.

Is dat niet de zoveelste mediastunt van de MR? Die zijn tot nu toe allemaal mislukt. Hoe kan de MR met een 'algemene beleidsverklaring' naar het parlement gaan, als de partij zelfs niet bereid is om hierover vooraf met andere partijen samen te zitten?

Verougstraete: Acht maanden geleden zou ik dat ook niet gedaan hebben, maar vandaag, op een moment dat alle pistes al zijn uitgeprobeerd, moeten we het een kans geven.

Is het een manier om de MR en PS weer op één lijn te krijgen?

Verougstraete: Voor een stabiele regering zijn MR én PS inderdaad nodig.

Maar willen beide partijen dat nog? Georges-­Louis Bouchez heeft gezegd dat hij een regering wil zonder de PS. Ahmed Laaouej heeft daar fijntjes akte van genomen.

Verougstraete: De oekazes, in welke richting dan ook, hebben de zaak niet vereenvoudigd.

Begrijpt u dat de PS niet met de N-VA aan tafel wil?

Verougstraete: (Denkt na) Nee, zelfs al heeft Les Engagés tien jaar geleden gelijkaardige veto's gesteld. Heel eerlijk? Ik denk dat we een eerbaar compromis klaar hadden, waarbij de N-VA in de regering komt, maar met een regeringscommissaris. Dat ligt misschien voor zowel PS als voor N-VA moeilijk, maar dat is nu eenmaal hoe een compromis à la belge werkt. En zo kunnen we tenminste vooruit.

De PS vreest dat de N-VA haar deelname aan de Brusselse regering zal gebruiken om ons land in een confederale plooi te leggen en het Brussels Gewest te ontmantelen. Een terechte vrees?

Verougstraete: Het risico dat het Brussels Gewest ontmanteld wordt is vandaag vele malen groter, nu MR en PS geen akkoord kunnen vinden, waardoor de begroting verder blijft ontsporen. Dát is bij uitstek het grote risico voor het voortbestaan van het Brussels Gewest. Veel meer dan de deelname van de N-VA aan de regering. Dat maakt deze crisis des te dramatischer. En als Brusselaar raakt me dat persoonlijk.

Door het eindeloze gekibbel tussen MR en PS komt er misschien ruimte vrij voor Les Engagés in het politieke speelveld. Moet u daar niet in springen?

Verougstraete: Ik geloof heel sterk in de plaats van het centrum in de politiek. Waar er ruimte is voor nuance en waar naar de belangen van iedereen gekeken kan worden, en minder naar bepaalde belangengroepen.

Maar is de centrumpositie in deze tijden van polarisatie nog wel een aantrekkelijke optie? Het levert geen airplay of zendtijd op.

Verougstraete: Het is vandaag misschien sexy om straf uit de hoek te komen en op zoek te gaan naar controverse. Die politici (hij noemt geen namen, red.) zijn ongetwijfeld briljant en heel welbespraakt, maar dat is de kwestie niet. Wat we nodig hebben, zijn politici die oplossingen voorstellen en die resultaten kunnen boeken. Ik ben niet sexy, ik weet dat. Daarvoor ben ik te genuanceerd. Maar ik wil ook niet scoren om te scoren. Dat is niet hoe we bij Les Engagés aan politiek doen. Nuance zit in het DNA van Les Engagés.

Hoe kan de groeiende trend van polarisatie omgebogen worden?

Verougstraete: We hebben met Les Engagés wel succes kunnen boeken door voor een centrumpositie te kiezen, waar we op zoek kunnen naar het compromis. Dat vergt pas echte moed: een compromis sluiten. Een partijprogramma maken is niet moeilijk. Dat kan iedereen.

Tegelijk is de polarisatie overal. Kijk maar naar het geweld in de straten van Brussel voor de bekerfinale. Het werd meteen een discussie tussen PS en MR.

Verougstraete: (Fel) En het wordt meteen in termen bekeken van wij tegen zij. Het wordt veel te snel gecommunautariseerd. Terwijl het hooligans zijn, leeghoofden die gestraft moeten worden. Wat daar in Molenbeek gebeurt, belangt alle Brusselaars aan, niet alleen mensen die in die wijken wonen. We moeten dat samen met iedereen veroordelen.

Een laatste vraag over de Brusselse formatie. Als het niet lukt tussen MR en PS, is ook een centrumlinkse meerderheid mogelijk, zonder MR, maar met Les Engagés, Défi en Ecolo. Is dat een optie voor u?

Verougstraete: Dat zou zeer oncomfortabel zijn voor ons. Het zal een regering zijn die de Arizona-meerderheid zal bekampen. Hoe kunnen we ons daarin vinden, als we zelf deel uitmaken van Arizona? Dat zie ik niet. Het is ook niet comfortabel voor Brussel, want die meerderheid is zeer nipt. En dan moeten we nog zien hoe de Nederlandstalige meerderheid er dan zal uitzien (zonder N-VA, red.). Nee, eerlijk, dat is geen voor de hand liggende piste. Ze is ook totaal niet aan de orde vandaag. We hebben een goed partnership met de MR. De samenwerking verloopt goed in drie regeringen. We blijven loyaal.